Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 2010

ΣΤΕΦΑΝΗ ΠΡΕΒΕΖΑΣ (ΚΑΝΤΖΑΣ).




Στεφάνη είναι χωριό του νομού Πρέβεζας, που ανήκει στον δήμο Λούρου. Ο πληθυσμός του φτάνει στους 513 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.

Bρίσκεται βόρεια του Αμβρακικού κόλπου και του ποταμού Λούρου. Ενώ στον Βορρά του αρχίζει η Μικρή Λάκα Σουλίου, την ανατολή του την κρύβει το ύψωμα του Προφήτη Ηλία, και δυτικά του το Ύψωμα Ράντος και το Ζάλογγο ρίχνουν την σκιά τους.

Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν και παραμένει η γεωργία και η κτηνοτροφία. Ο πλούσιος βάλτος που σχηματίζει ο ποταμός Λούρος έθρεψε τους κατοίκους με τα χέλια του και τις αγριόπαπιες σε καιρούς δύσκολους, ενώ τώρα ακολουθεί την μοίρα της ευρύτερης περιοχής του Αμβρακικού κόλπου.

Ιστορία

Αναφέρεται για πρώτη φορά από τον Φίνλεϊ σαν "στενό του Κάντζα" (Κάντζας είναι η παλιά του ονομασία), όταν οι Σουλιώτες έστειλαν στρατό για βοήθεια στο Πέτα της Άρτας (Αύγουστος 1822) όπου έγινε και η ιστορική μάχη. Πριν οι Σουλιώτες φτάσουν στο Πέτα και περνώντας από τον Κάντζα δέχθηκαν την επίθεση των Τούρκων. Σήμερα οι ντόπιοι το φωνάζουν και "Καντζά".

Βόρεια του χωριού βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Βάτιας, αποικίας των Ηλείων (7ος αι.π.Χ). Γεωγραφικά ανήκει στα όρια της Αρχαίας Κασσώπης.

Στην ευρύτερη περιοχή της Στεφάνης έχουν εντοπιστεί λίθινα-πυριτολιθικά εργαλεία της Μέσης Παλαιολιθικής Περιόδου (περίπου 40.000-24.000 π.Χ.), οχυρωμένη θέση-κάστρο ελληνιστικής εποχής (323-31 π.Χ.), καθώς και λείψανα του ρωμαϊκού υδραγωγείου της Νικόπολης (31 π.Χ. και μετά). Τέλος, ο περίφημος θησαυρός της Στεφάνης (περίπου 1300-1000 π.Χ. ο οποίος αποτελείται από αμφίστομους πέλεκεις, αιχμές δοράτων και τμήματα χάλκινου τόξου. Οι πέλεκεις ανήκουν στον γνωστό ελλαδικό τύπο. Είναι όμοιοι με τους χάλκινους πέλεκεις από την Καταμάχη Ιωαννίνων και χρονολογούνται στους υστεροελλαδικούς χρόνους.

Ο θησαυρός της Στεφάνης ανακαλύφθηκε από τον Θεόδωρο Κριτσιμά του Νικολάου (κάτοικο Στεφάνης) στις 16 Μαρτίου 1985, ο οποίος τον παρέδωσε άμεσα στο τμήμα ασφαλείας Πρεβέζης. Συνολικά ο θησαυρός της Στεφάνης αποτελείται από: 4 ολόκληρους πέλεκεις, 6 σπασμένους στη μέση, 3 πέτρες για ακόνισμα, 3 δόρατα διαφόρων σχημάτων και διαφόρου μήκους, 1 σιδερένια βέργα κομμένη στα δύο, και 6 μικρά μπρούτζινα τεμάχια. Σήμερα φυλάσσεται στο μουσείο Ιωαννίνων.

Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, πολιούχου του χωριού, δεσπόζει σε ένα ύψωμα πάνω από το χωριό. Ο ναός είναι χτισμένος τον 17ο αιώνα με υπέροχες τοιχογραφίες σε όχι και τόσο καλή κατάσταση. Η σημερινή μορφή του ναού είναι η τρίτη αφού τις προηγούμενες δυο είχε καταστραφεί από πυρκαγιά. Στο ξυλόγλυπτο τέμπλο του αναγράφεται η χρονολογία 1867.

Ανατολικά του χωριού υπάρχει το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας το οποίο χτίστηκε το 1937 πάνω στα ερείπια μεσοβυζαντινού ναού. Σε εργασίες συντήρησης που έγιναν στο ναό πριν μερικά χρόνια βρέθηκε μπροστά από την ωραία πύλη τάφος, τα στοιχεία του οποίου παραμένουν άγνωστα ακόμη.

Τετάρτη 10 Νοεμβρίου 2010

ΡΙΖΟΒΟΥΝΙ ΠΡΕΒΕΖΑΣ






Το Ριζοβούνι είναι χωριό της Ηπείρου και ανήκει στο Νομό Πρέβεζας. Το παλαιότερο όνομά του, Ποδογόρα (μέχρι το 1927)[1], είναι σλαβικής προέλευσης (Pot goria) και σημαίνει στους πρόποδες, στη ρίζα του βουνού.Αυτή είναι η μία εκδοχή για την ονομασία ενώ η δεύτερη εκδοχή αφορά την περίοδο της τουρκοκρατίας και το παιδομάζωμα (παιδ-αγορά παραφρασμένο ποδογόρα). Το υστερόχρονο «Ριζοβούνι» αποδίδει στην ελληνική το περιεχόμενο της σλαβικής λέξης.

Το χωριό έχει έκταση 131.823 τ.μ. και πληθυσμό 5.653 κατοίκους. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ημιορεινή. Το κλίμα είναι γενικά μεσογειακού τύπου.

Γεωγραφία

To Ριζοβούνι Νικοπόλεως Πρεβέζης, παλαιότερα κοινότητα, υπάγεται σήμερα στο Δήμο Θεσπρωτικού με έδρα το ομώνυμο χωριό. Ο Δήμος συναπαρτίζεται από τα ακόλουθα δημοτικά διαμερίσματα και χωριά: Θεσπρωτικό (Λέλοβα), Ριζοβούνι (Ποδογόρα), Γαλατάς (Μπουλιμέτι) και Ζερβό, Παπαδάτες, Μελιανά, Άσσος (Νάσαρι), Νικολίτσι, Ελιά (Ντάρα) και Πλατάνια, Πολυστάφυλο (Ρουσιάτσα). Γεωγραφικά, ο Δήμος βρίσκεται εντός μίας κοιλάδας που αποκαλείται «Μικρή Λάκκα Σουλίου», στην οποία συνενώνονται η αμφιθεατρικότητα των χωριών, οι ελαιώνες, οι πορτοκαλεώνες και γενικά η πλούσια βλάστηση. Η κοιλάδα σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Θεσπρωτικά όρη (Μπαλντενέσι) στα δυτικά με υψόμετρο 1250 μέτρα και Τσούκα Ποδογόρα-Ζαρκοράχη στα ανατολικά με υψόμετρο 1270 μέτρα. Περιλαμβάνει επίσης τη λίμνη Μαυρή, η οποία αποξηράνθηκε περί το 1960 και μέρος της Λίμνης του Ζηρού. Την κοιλάδα διασχίζει ένα ποταμάκι, το οποίο αποκαλείται «Άμπουλας» (πηγή νερού).

Το Ριζοβούνι ανατολικά εκτείνεται ως τη Λίμνη του Ζηρού. Μέρος της περιοχής της λίμνης υπάγεται στο Ριζοβούνι καθώς και γεωργικές εκτάσεις στη γύρω περιοχή της Τσερόπολης. Ομοίως, στο ανατολικό τμήμα του χωριού βρίσκεται το Καστρί, ένας λόφος 180 μ. περίπου με τεράστιο αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον: εκεί βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης Βατία ή Βατίες, αποικίας των Ηλείων από τον 8ο αιώνα π.Χ, αλλά και ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθολικό άλλοτε της Μονής Καστρίου Ριζοβουνίου (σημερινό μετόχι του Πρ. Ηλία). Ο σημερινός ναός οικοδομήθηκε και διακοσμήθηκε το 1670, αλλά έχει θεμελιωθεί στο κεντρικό κλίτος μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία σώζονται αρκετά τμήματα.

Το Ριζοβούνι σήμερα

Το Ριζοβούνι, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη απογραφή του 2001, διαθέτει 784 κατοίκους. Στο Ριζοβούνι λειτουργούν Παιδικός Σταθμός, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο. Δραστηριοποιούνται επίσης Μορφωτικός Σύλλογος, Σύλλογος Γυναικών, ενώ παλαιότερα και Αθλητικός Σύλλογος (Ξ.Α.Ε.Ρ. και ΔΟΞΑ Ριζοβουνίου). Οι ασχολίες των μόνιμων κατοίκων μοιράζονται μεταξύ της μικροκαλλιέργειας και της κτηνοτροφίας, των τεχνικών επαγγελμάτων και λίγων υπηρεσιών.

Αξιοθέατα

Στο Ριζοβούνι υπάρχουν πολλές εκκλησίες και γραφικά ξωκλήσια, φυσικές πηγές, περιβόλια με πορτοκαλιές, μικροί ελαιώνες, ανθισμένοι κήποι. Το Ριζοβούνι προσφέρει όμορφες περιηγητικές διαδρομές στο βουνό, κατά μήκος του αμφιθεατρικού χωριού, στο Καστρί και στη λίμνη του Ζηρού. Το χειμώνα δε χιονίζει, παρά σπάνια, αλλά οι βροχοπτώσεις είναι πολύ συχνες.

Εκκλησίες

* Άγιος Νικόλαος (κεντρική εκκλησία του Ριζοβουνίου) και παλαιός Άγιος Νικόλαος (Άη-Νικόλας)
* Ανάληψη (την Άνοιξη γίνεται πανηγύρι)
* Αγία Παρασκευή (παλαιά Μονή. Βρίσκεται στο Μειράκι)
* Μικρή Αγία Παρασκευή (πάνω από τον Άη-Γιάννη. Βρίσκεται στο Μαχαλά)
* Αγία Σοφία
* Προφήτης Ηλίας (Άη- Λιας)
* Άγιος Ιωάννης (Άη-Γιάννης)
* Αγία Μαρίνα
* Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγιά -Καστρί)
* Ελεούσα