Το Θεσπρωτικό είναι χωριό του Νομού Πρέβεζας, έδρα του ομώνυμου δήμου.
Η ονομασία του χωριού μέχρι το 1927 ήταν Λέλοβα (πληθ.). Μετονομάστηκε από 1-4-1927 με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών (Φ.Ε.Κ 76/2-5-1927 τεύχος Α) σε κοινότητα Θεσπρωτικού. Μεταπολεμικά, τη δεκαετία του ’50 έγινε δήμος.
Σήμερα κατά την απογραφή του έτους 2001 το Θεσπρωτικό έχει πληθυσμό περίπου 2.000 κατοίκων. Γεωγραφικά, είναι πρωτεύουσα της περιοχής Λάκκας του νομού Πρέβεζας (Λάκκα Λελόβου), η οποία είναι μια όμορφη κοιλάδα που περιλαμβάνει τα χωριά Κρανιά, Τύρια, Ριζοβούνι (Ποδογόρα), Γαλατά (Μπουλιμέτι), Ζερβό, Παπαδάτες, Μελιανά, Άσσο (Νάσαρι), Νικολίτσι, Ελιά (Ντάρα), Πλατάνια. Παραδοσιακά στη Λάκκα Λελόβου υπάγονταν και τα χωριά Στεφάνη (Καντζάς), στη νότια είσοδο της κοιλάδας, και Ρωμιά στα ανατολικά, όπως πιστοποιείται από τις κτηματικές ιδιοκτησίες τους. Η κοιλάδα σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Θεσπρωτικά όρη (Μπαλντενέσι) στα δυτικά με υψόμετρο 1250 μέτρα και Τσούκα Ποδογόρα-Ζαρκοράχη στα ανατολικά με υψόμετρο 1270 μέτρα. Περιλαμβάνει επίσης τη λίμνη Μαυρή, η οποία αποξηράνθηκε περί το 1960.
Η ονομασία τα Λέλοβα είναι πολύ παλιά με άγνωστη προέλευση. Πάντως στην κεντρική εκκλησία του χωριού Παναγία η Λαμποβίτισσα που χτίστηκε το 1794 επί Αλή Πασά Ιωαννίνων,υπάρχει επιγραφή σε κεραμικό με το έτος 1429 προερχόμενη από την προηγούμενη εκκλησία που κατεδαφίστηκε (μετόχι). Η τοπική παράδοση αναφέρεται σε συνοίκηση δύο μικρότερων χωριών από τα δύο άκρα του χωριού. Ως πιθανή αρχή της συνοίκησης των δύο ακραίων αρχαιότερων χωριών (απάνω και κάτω μαχαλάς σήμερα) μπορεί να θεωρηθεί η εποχή καταστροφής της πόλεος Λάμποβο στη Βόρειο Ήπειρο, από όπου προέρχεται και η πολιούχος εικόνα του χωριού. Το χώρο της σημερινής Παναγίας Λαμποβίτισας στο κέντρο του χωριού κατείχε η ομώνυμη μονή, μετόχι της φημισμένης σταυροπηγιακής μονής του Λαμπόβου.
Σε ολόκληρη τη Βαλκανική δεν υφίσταται χωριό με την ίδια ονομασία (Λέλοβα ή Λέλοβο). Μόνο στη Μακεδονία κοντά στο Κιλκίς βρίσκεται χωριό στο όρος Κρούσια με την παλαιά ονομασία Λέλοβο (το), που έχει μετονομαστεί σε Άγιος Αντώνιος. Το μικρό Θεσπρωτικό του νομού Πρεβέζης εντυπωσιάζει με τα παλιά αρχοντικά του αλλά και με το υπέροχο σχολείο του το οποίο είναι παραδοσιακό και χτισμένο εξ ολοκλήρου με πέτρα. Οι κάτοικοι τιμούν την παράδοσή τους και παρουσιάζουν με περηφάνια μια αξιόλογη λαογραφική συλλογή στο μουσείο τους όπου και διαφυλάσσουν πολύτιμα τεκμήρια από τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, συμβάλλοντας έτσι στη διαφύλαξη της μνήμης και της ιστορίας μας. Η φιλοξενία τους θα σας ενθουσιάσει ενώ ολόκληρο το Θεσπρωτικό θα αποτελέσει μια ευχάριστη έκπληξη κατά τις περιηγήσεις σας!
Η ονομασία του χωριού μέχρι το 1927 ήταν Λέλοβα (πληθ.). Μετονομάστηκε από 1-4-1927 με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών (Φ.Ε.Κ 76/2-5-1927 τεύχος Α) σε κοινότητα Θεσπρωτικού. Μεταπολεμικά, τη δεκαετία του ’50 έγινε δήμος.
Σήμερα κατά την απογραφή του έτους 2001 το Θεσπρωτικό έχει πληθυσμό περίπου 2.000 κατοίκων. Γεωγραφικά, είναι πρωτεύουσα της περιοχής Λάκκας του νομού Πρέβεζας (Λάκκα Λελόβου), η οποία είναι μια όμορφη κοιλάδα που περιλαμβάνει τα χωριά Κρανιά, Τύρια, Ριζοβούνι (Ποδογόρα), Γαλατά (Μπουλιμέτι), Ζερβό, Παπαδάτες, Μελιανά, Άσσο (Νάσαρι), Νικολίτσι, Ελιά (Ντάρα), Πλατάνια. Παραδοσιακά στη Λάκκα Λελόβου υπάγονταν και τα χωριά Στεφάνη (Καντζάς), στη νότια είσοδο της κοιλάδας, και Ρωμιά στα ανατολικά, όπως πιστοποιείται από τις κτηματικές ιδιοκτησίες τους. Η κοιλάδα σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Θεσπρωτικά όρη (Μπαλντενέσι) στα δυτικά με υψόμετρο 1250 μέτρα και Τσούκα Ποδογόρα-Ζαρκοράχη στα ανατολικά με υψόμετρο 1270 μέτρα. Περιλαμβάνει επίσης τη λίμνη Μαυρή, η οποία αποξηράνθηκε περί το 1960.
Η ονομασία τα Λέλοβα είναι πολύ παλιά με άγνωστη προέλευση. Πάντως στην κεντρική εκκλησία του χωριού Παναγία η Λαμποβίτισσα που χτίστηκε το 1794 επί Αλή Πασά Ιωαννίνων,υπάρχει επιγραφή σε κεραμικό με το έτος 1429 προερχόμενη από την προηγούμενη εκκλησία που κατεδαφίστηκε (μετόχι). Η τοπική παράδοση αναφέρεται σε συνοίκηση δύο μικρότερων χωριών από τα δύο άκρα του χωριού. Ως πιθανή αρχή της συνοίκησης των δύο ακραίων αρχαιότερων χωριών (απάνω και κάτω μαχαλάς σήμερα) μπορεί να θεωρηθεί η εποχή καταστροφής της πόλεος Λάμποβο στη Βόρειο Ήπειρο, από όπου προέρχεται και η πολιούχος εικόνα του χωριού. Το χώρο της σημερινής Παναγίας Λαμποβίτισας στο κέντρο του χωριού κατείχε η ομώνυμη μονή, μετόχι της φημισμένης σταυροπηγιακής μονής του Λαμπόβου.
Σε ολόκληρη τη Βαλκανική δεν υφίσταται χωριό με την ίδια ονομασία (Λέλοβα ή Λέλοβο). Μόνο στη Μακεδονία κοντά στο Κιλκίς βρίσκεται χωριό στο όρος Κρούσια με την παλαιά ονομασία Λέλοβο (το), που έχει μετονομαστεί σε Άγιος Αντώνιος. Το μικρό Θεσπρωτικό του νομού Πρεβέζης εντυπωσιάζει με τα παλιά αρχοντικά του αλλά και με το υπέροχο σχολείο του το οποίο είναι παραδοσιακό και χτισμένο εξ ολοκλήρου με πέτρα. Οι κάτοικοι τιμούν την παράδοσή τους και παρουσιάζουν με περηφάνια μια αξιόλογη λαογραφική συλλογή στο μουσείο τους όπου και διαφυλάσσουν πολύτιμα τεκμήρια από τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, συμβάλλοντας έτσι στη διαφύλαξη της μνήμης και της ιστορίας μας. Η φιλοξενία τους θα σας ενθουσιάσει ενώ ολόκληρο το Θεσπρωτικό θα αποτελέσει μια ευχάριστη έκπληξη κατά τις περιηγήσεις σας!
